Historia

Pierwsze wzmianki o dzielnicy pochodzą już z 1772 roku. Letnica należała wtedy do klasztoru oliwskiego (czyli najstarszej placówki klasztornej na Pomorzu), ale była zamieszkana już wcześniej, a jej mieszkańcy w 1728 roku uzyskali zgodę na „warzenie piwa i palenie gorzałki na domowy użytek”. W 1734 roku dwór w Letniewie został spalony przez oblegających Gdańsk Rosjan. W tym okresie na mapach i dokumentach Letnica występowała jako Lewen Thal, Lowenthal (Lwia Dolina) lub Löwenthal, później utarł się zapis Lauenta. Po pierwszym rozbiorze Polski (1772r.) i zajęciu okolic Gdańska przez Prusy, posiadłości klasztorne przeszły pod zarząd państwowy. Nastąpił spadek zaludnienia. W 1789r. znajdowały się tu tylko 2 domy. Po wojnach napoleońskich, w 1820 r., mieszkało tu 11 osób. W 1821r. zaczęła się komasacja gruntów.

Powstała charakterystyczna, wachlarzowata siatka ulic, których nazwy wiązały się z powstającymi zakładami przemysłowymi. Ul. Niecała nazwana została ul. Huty Marii – od huty i walcowni stali „Maria” między Brzeźnem a Letnicą, czynnej w latach 1872-1876. Również od tej huty pochodzą nazwy ul. Żelaznej i ul. Stalowej. Nazwy ul. Śrubowej i Nitowej pochodziły od założonej w 1901r. na Młyniskach (w rejonie ul. Załogowej) fabryki śrub i nitów, której pracownicy także mieszkali w Letnicy. Fabryka była czynna do II wojny światowej, a po wojnie ulice przemianowano na Sielską i Suchą. Zachowana na całej długości nazwa ul. Szklana Huta jest pozostałością po czynnej od 1886 r. wytwórni butelek i gąsiorów nad Martwą Wisłą. Ul. Uczniowska do 1945r. nosiła nazwę ul. Redewka, pochodzącą od nazwy strumyka wypływającego z Lasów Oliwskich, którego śladem jest równoległy do tej ulicy rów na terenie ogródków działkowych. W latach 1803 -1805 została zbudowana (na zlecenie kupca Broschkego) wzdłuż Martwej Wisły ważna ulica o znaczeniu portowo-przemysłowym, ul. Wiślna. W 1833r. umocniona została droga z Gdańska do Brzeźna, prowadząca przez Letnicę (obecny ciąg ul. Wielopole, ul. Starowiejskiej i ul. Letnickiej), a w 1867 r. uruchomiona została kolej do Nowego Portu. W 1869 r. ulokowano w Letnicy Inspektorat Rybołówstwa. Tereny stały się atrakcyjne dla przemysłu. W latach 1871-73 przy ul. Wielopole powstała fabryka nawozów fosforowych. Zbudowane zostało również osiedle robotnicze, które w 1880 r. zajmowało powierzchnię 78 ha.

Od końca XIX wieku nad brzegiem Martwej Wisły, wzdłuż ul. Wiślnej (w okolicach obecnego Nabrzeża Wiślanego) funkcjonował Dworzec Wiślany.

Dzielnica nie była zamożna. Ponad połowa mieszkań miała tylko jeden pokój z kuchnią, a dachy domów były z reguły pokryte papą. Po II wojnie światowej władze Gdańska umieszczały w Letnicy lokatorów nie płacących czynszu i eksmitowanych, co spowodowało degradację dzielnicy. Dodatkowo po wojnie zaczęła się degradacja i likwidacja jeziora Zaspa, które zmieniono na składowisko popiołu i żużla Elektrociepłowni Gdańskiej. Powierzchnia składowiska wynosi ponad 30 ha. We wrześniu 1900r. została uruchomiona linia tramwaju elektrycznego z Nowego Portu, przez Nabrzeże Wiślane, do Śródmieścia. W 1906r. została otwarta szkoła przy ul. Uczniowskiej. W latach 1913-1914 została zbudowana wielka stacja rozrządowa Gdańsk Zaspa Towarowa. W 1927r. powstał przy ul. Wiślnej gmach Urzędu Pocztowo-Telegraficznego Gdańsk 3, tzw. Poczta. W 1929r. wybudowano ul. Pawła Benekego z linią tramwajową (obecna ul. Marynarki Polskiej). Letnica zyskała dzięki temu bezpośrednie połączenie tramwajowe z Gdańskiem. Dwutorowa linia tramwaju została umieszczona między jezdniami. Po otwarciu nowej trasy została zlikwidowana trasa wzdłuż nabrzeża portowego, obok Dworca Wiślanego. W latach 1932-33 został zbudowany kościół św. Anny i Joahima przy ul. Suchej. W 1933r. założono osiedla Żeńcy, Gwiazda Morza i Zieleniec. W 1935r. Polacy otrzymali ochronkę umieszczoną przy ul. Uczniowskiej 41. Starsze dzieci chodziły do „szkoły senackiej” przy ul. Gdańskiej lub jeździły do jednej ze szkół Macierzy Szkolnej.

Letnica – czasy najnowsze

Po II wojnie światowej nastąpiła całkowita wymiana ludności. Tych wysiedlonych i ewakuowanych w ostatnich miesiącach działań zbrojnych zastąpili ludzie przesiedleni z Wileńszczyzny i innych polskich terenów przyłączonych po wonie do ZSRR, z Polski centralnej lub różnych okolic Pomorza.

W lipcu 1997 r. rozpoczęła działalność Rada Osiedla Letnicy. Działając przez 11 miesięcy, określała trzy podstawowe zadania: zamianę planu zagospodarowania przestrzennego, bezpieczeństwo oraz wzbudzenie wśród mieszkańców potrzeby dbałości o najbliższe otoczenie.

21 lutego 2002 roku Rada Miasta Gdańska podjęła decyzję w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego osiedli Młyniska – Letnica w Gdańsku. W sierpniu 2007 r. Biuro Rozwoju Gdańska przygotowało dla Letnicy „Analizę możliwości rozwoju”, gdzie po raz pierwszy zaproponowano wizję rozwoju tej części Gdańska. Analizę przygotował zespół architektów pod kierownictwem Edyty Damszel-Turek z Biura Rozwoju Gdańska.

W dniu 25 czerwca 2009 r. Rada Miasta Gdańska przyjęła uchwałę w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Letnica – osiedle, część południowa. Tym samym przestał obowiązywać plan z 2002 r. W tym też roku powstało Stowarzyszenie Miłośników Letnicy zrzeszające niemal 30 aktywistów, w tym miejscowych urzędników, a nawet proboszcza.